Więźniarki. Gdzie jest najwyższy odsetek kobiet w więzieniach?

Analiza globalnej populacji więźniów wykazuje, że kobiety stanowią mniejszość w systemach penitencjarnych na całym świecie. Jednakże, istnieją obszary, gdzie odsetek kobiet w więzieniach jest szczególnie wysoki, co stawia pytanie o przyczyny tego zjawiska i potrzebę działań zaradczych. Ile kobiet osadzonych jest w więzieniach w Polsce? Gdzie na świecie odsetek kobiet w więzieniach jest najwyższy?

• Procentowy udział kobiet wśród osadzonych w więzieniach różni się znacznie w zależności od kraju.
• Według danych World Prison Brief, Institute for Crime & Justice Policy Research, Polska plasuje się w środku stawki, z odsetkiem kobiet wynoszącym 5,1%.
• Oznacza to, że na 1000 osadzonych w polskich więzieniach, 51 to kobiety.
• Wg stanu na 29 lutego 2024 roku w więzieniach w Polsce przebywały 3 823 kobiety (dane Służby Więziennej).

Odsetek kobiet w więzieniach w Polsce i Europie

Więzienia kojarzą nam się z mrocznymi celami, surowymi strażnikami i… facetami w pomarańczowych kombinezonach. Ale czy zastanawialiście się kiedyś, ile kobiet dzieli z nimi ten ponury los?

Otóż, w Polsce kobiety stanowią zaledwie 5,1% więźniów, co plasuje nas pośrodku stawki w Europie. Ale uwaga! W Monako za kratkami siedzi aż 14,3% płci pięknej! To prawie trzy razy więcej niż u nas! Trzeba jednak dodać, że wg danych na 1 stycznia 2023 roku w więzieniach w Monako przebywało jedynie 14 osób, w tym 2 kobiety.

A co z resztą Europy? W Albanii kobiety stanowią zaledwie 1,2% więźniów (62 kobiety), podczas gdy na Białorusi jest ich prawie 11% (2 834 kobiety).

Kraje w Europie z najwyższym odsetkiem kobiet wśród więźniów:

1. Monako 14,3%
2. Andora 11,8%
3. San Marino 11,1%
4. Białoruś 10,8%
5. Cypr 9,5%
6. Rosja 8,9%
7. Czechy 8,7%
8. Malta 8,6%
9. Węgry 8,4%
10. Łotwa 8,4%

Jedno jest pewne: za kratkami siedzi o wiele więcej mężczyzn niż kobiet.

Odsetek kobiet za kratami na świecie

Kobiety stanowią mniejszość osadzonych w więzieniach zarówno w Polsce, jak i na świecie. W Polsce stanowią one około 5,1% wszystkich osób pozbawionych wolności, a na świecie średnio ok. 7%.

Porównując Polskę do innych krajów, można zauważyć, że istnieją państwa, gdzie odsetek kobiet w więzieniach jest znacznie wyższy. Na przykład w Hongkongu odsetek ten wynosi aż 21%, co stanowi jedną z najwyższych wartości na świecie. Podobnie wysokie odsetki można zaobserwować w innych regionach Azji, Ameryki Łacińskiej oraz Europy Wschodniej.

Kraje z najwyższym odsetkiem kobiet w więzieniach

Według danych World Prison Brief, Institute for Crime & Justice Policy Research, kraje oraz terytoria zależne z najwyższym odsetkiem kobiet wśród więźniów to:

1. Hongkong (Chiny) 21,0%
2. Makau (Chiny) 15,4%
3. Monako 14,3%
4. Grenlandia (Dania) 13,8%
5. Laos 13,7%
6. Mjanma 12,3%
7. Tajlandia 12,1%
8. Wietnam 12,1%
9. Gwatemala 12,1%
10. Brunei 11,9%
11. Andora 11,8%
12. Zjednoczone Emiraty Arabskie 11,7%
13. San Marino 11,1%
14. Sudan Południowy 10,9%
15. Białoruś 10,8%

Ranking krajów oraz terytoriów zależnych wg odsetka kobiet w więzieniach na świecie:

Lp.	Kraj	Odsetek kobiet w więzieniach
1	Hongkong (Chiny)	21,0%
2	Makau (Chiny)	15,4%
3	Monako	14,3%
4	Grenlandia (Dania)	13,8%
5	Laos	13,7%
6	Mjanma	12,3%
7	Tajlandia	12,1%
8	Wietnam	12,1%
9	Gwatemala	12,1%
10	Brunei	11,9%
11	Andora	11,8%
12	Zjednoczone Emiraty Arabskie	11,7%
13	San Marino	11,1%
14	Sudan Południowy	10,9%
15	Białoruś	10,8%
16	Singapur	10,2%
17	Filipiny	9,8%
18	Samoa Amerykańskie (USA)	9,6%
19	Cypr	9,5%
20	Tajwan	9,0%
21	Rosja	8,9%
22	Japonia	8,8%
23	USA	8,8%
24	Czechy	8,7%
25	Malta	8,6%
26	Chiny	8,6%
27	Węgry	8,4%
28	Łotwa	8,4%
29	Aruba (Holandia)	8,4%
30	Islandia	8,3%
31	Wyspy Cooka (Nowa Zelandia)	8,3%
32	Korea Południowa	8,1%
33	Gujana Francuska (Francja)	8,0%
34	Sint Maarten (Holandia)	8,0%
35	Chile	7,9%
36	Słowacja	7,8%
37	Wenezuela	7,8%
38	Australia	7,6%
39	Burundi	7,5%
40	Seszele	7,4%
41	Urugwaj	7,4%
42	Salwador	7,4%
43	Syria	7,4%
44	Portugalia	7,3%
45	Kajmany (Wielka Brytania)	7,2%
46	Hiszpania	7,1%
47	Finlandia	7,1%
48	Gibraltar (Wielka Brytania)	7,1%
49	Kanada	7,0%
50	Kazachstan	7,0%
51	Jersey (Wielka Brytania)	6,8%
52	Austria	6,7%
53	Vanuatu	6,7%
54	Guernsey (Wielka Brytania)	6,6%
55	Kambodża	6,6%
56	Nowa Zelandia	6,5%
57	Turkmenia	6,5%
58	Mauritius	6,4%
59	Kolumbia	6,3%
60	Boliwia	6,1%
61	Chorwacja	5,9%
62	Szwecja	5,9%
63	Malezja	5,9%
64	Kuwejt	5,8%
65	Mariany Północne (USA)	5,8%
66	Ekwador	5,7%
67	Szwajcaria	5,7%
68	Meksyk	5,7%
69	Niemcy	5,6%
70	Honduras	5,5%
71	Madagaskar	5,5%
72	Antigua i Barbuda	5,5%
73	Słowenia	5,4%
74	Rwanda	5,4%
75	Nepal	5,4%
76	Brazylia	5,4%
77	Luksemburg	5,4%
78	Mołdawia	5,4%
79	Nikaragua	5,4%
80	Nauru	5,3%
81	Samoa	5,3%
82	Paragwaj	5,2%
83	Peru	5,2%
84	Wyspy Dziewicze (USA)	5,2%
85	Polska	5,1%
86	Kenia	5,1%
87	Botswana	5,0%
88	Gwinea Równikowa	5,0%
89	Dżibuti	5,0%
90	Panama	4,9%
91	Norwegia	4,9%
92	Grecja	4,9%
93	Uganda	4,8%
94	Irlandia	4,8%
95	Kostaryka	4,8%
96	Estonia	4,8%
97	Dania	4,8%
98	Indonezja	4,7%
99	Bahrajn	4,7%
100	Irlandia Północna	4,6%
101	Holandia	4,6%
102	Katar	4,6%
103	Litwa	4,5%
104	Francja	4,5%
105	Belgia	4,5%
106	Rumunia	4,5%
107	Brytyjskie Wyspy Dziewicze (Wielka Brytania)	4,5%
108	Mongolia	4,5%
109	Oman	4,5%
110	Papua Nowa Gwinea	4,4%
111	Wyspa Man (Wielka Brytania)	4,4%
112	Włochy	4,3%
113	Sri Lanka	4,3%
114	Malediwy	4,3%
115	Bhutan	4,3%
116	Polinezja Francuska (Francja)	4,2%
117	Szkocja	4,2%
118	Anglia i Walia	4,2%
119	Turcja	4,2%
120	Afganistan	4,2%
121	Etiopia	4,2%
122	Indie	4,1%
123	Argentyna	4,1%
124	Serbia	4,1%
125	Timor Wschodni	4,1%
126	Wyspy Świętego Tomasza i Książęcia	4,0%
127	Jamajka	4,0%
128	Bangladesz	3,9%
129	Guam (USA)	3,9%
130	Ukraina	3,9%
131	Palau	3,9%
132	Tonga	3,8%
133	Bułgaria	3,7%
134	Egipt	3,7%
135	Portoryko (USA)	3,7%
136	Kongo	3,7%
137	Gruzja	3,6%
138	Saint Kitts i Nevis	3,6%
139	Sierra Leone	3,5%
140	Haiti	3,5%
141	Barbados	3,4%
142	Tanzania	3,4%
143	Benin	3,3%
144	Tunezja	3,3%
145	Czarnogóra	3,2%
146	Bośnia i Hercegowina	3,2%
147	Niger	3,1%
148	Macedonia Północna	3,1%
149	Bahamy	3,1%
150	Iran	3,1%
151	Mozambik	3,0%
152	RPA	3,0%
153	Mali	3,0%
154	Belize	3,0%
155	Gwinea	3,0%
156	Martynika (Francja)	2,9%
157	Liban	2,9%
158	Wyspy Zielonego Przylądka	2,9%
159	Armenia	2,9%
160	Kirgistan	2,9%
161	Trynidad i Tobago	2,9%
162	Eswatini	2,9%
163	Namibia	2,9%
164	Lesoto	2,9%
165	Bermudy (Wielka Brytania)	2,9%
166	Azerbejdżan	2,8%
167	Liberia	2,8%
168	Saint Vincent i Grenadyny	2,8%
169	Gujana	2,8%
170	Surinam	2,8%
171	Kosowo	2,7%
172	Święta Łucja	2,7%
173	Zambia	2,7%
174	Republika Dominikany	2,6%
175	Senegal	2,6%
176	Kamerun	2,6%
177	Gambia	2,6%
178	Curaçao (Holandia)	2,6%
179	Irak	2,6%
180	Togo	2,6%
181	Gwinea Bissau	2,6%
182	Wybrzeże Kości Słoniowej	2,5%
183	Angola	2,5%
184	Fidżi	2,5%
185	Maroko	2,4%
186	Tadżykistan	2,4%
187	Czad	2,4%
188	Demokratyczna Republika Konga	2,3%
189	Republika Środkowoafrykańska	2,3%
190	Nigeria	2,2%
191	Jordania	2,2%
192	Gabon	2,2%
193	Zimbabwe	2,1%
194	Mauretania	2,0%
195	Arabia Saudyjska	1,9%
196	Burkina Faso	1,8%
197	Wyspy Salomona	1,7%
198	Sudan	1,7%
199	Gwadelupa (Francja)	1,6%
200	Grenada	1,6%
201	Komory	1,6%
202	Pakistan	1,6%
203	Nowa Kaledonia (Francja)	1,5%
204	Algieria	1,5%
205	Majotta (Francja)	1,3%
206	Ghana	1,3%
207	Jemen	1,3%
208	Albania	1,2%
209	Dominika	1,1%
210	Libia	1,1%
211	Malawi	1,1%
212	Izrael	1,0%
213	Kiribati	0,8%
214	Liechtenstein	0,0%
215	Wyspy Owcze (Dania)	0,0%
216	Anguilla (Wielka Brytania)	0,0%
217	Wyspy Marshalla	0,0%
218	Tuvalu	0,0%
219	Mikronezja	0,0%

Dane zawarte w powyższej tabeli są najnowszymi dostępnymi danymi dla danego kraju, ale nie pochodzą z tego samego okresu. Więcej szczegółów znajdziecie na stronie World Prison Brief.

Dysproporcja płci w więzieniach

Świat więziennictwa to niemal męski bastion – mężczyźni stanowią aż 93% osadzonych na świecie! Dlaczego tak się dzieje? Kryminolodzy tropią źródła tej dysproporcji, sięgając do psychologii, socjologii, a nawet biologii. Do ciekawych wniosków doszli autorzy raportu „Prisons and Prisoners in Europe 2022: Key Findings of the SPACE I survey” opublikowanego przez Eurostat.

Okazuje się, że płeć płata nam figle już od najmłodszych lat. Mężczyźni częściej angażują się w agresywne zachowania, co w połączeniu z oczekiwaniami społecznymi i rolami płciowymi, pcha ich w stronę określonych typów przestępstw. Do gry wkracza również neurobiologia – wcześniejszy rozwój kory przedczołowej u kobiet (nawet o dwa lata) może wpływać na ich zdolność do hamowania impulsów agresywnych.

Ale to nie koniec! Autorzy raportu uważają również, że system sprawiedliwości karnej również nie jest obojętny na płeć. Kobiety częściej mogą liczyć na łagodniejsze wyroki, zwłaszcza gdy pełnią rolę głównego opiekuna dzieci. W Europie widać to szczególnie wyraźnie – odsetek kobiet odbywających kary alternatywne (np. prace społeczne) jest ponad dwukrotnie wyższy niż odsetek kobiet uwięzionych.

Image by wirestock on Freepik