Ile węgla wydobywa się w Polsce?

 

Warto wiedzieć:

• Wydobycie węgla kamiennego w Polsce w 2024 roku wyniosło ok. 44 mln ton. Jest to 97% całkowitego wydobycia węgla kamiennego w Unii Europejskiej.
• Natomiast wydobycie węgla brunatnego w Polsce szacowane jest na 41 mln ton. Ponad 2 razy więcej węgla brunatnego wydobyto w Niemczech.
• Wydobycie stałych paliw kopalnych w Polsce w 2024 roku wyniosło 92,8 mln ton i było o ponad połowę mniejsze niż na początku lat 90.

Węgiel – „czarne złoto”, które traci blask?

Węgiel, kiedyś potężny król energetyki, powoli schodzi z tronu. Od wieków był nieodzownym źródłem energii, napędzającym rozwój przemysłu i gospodarki. Dawniej czczony jako czarne złoto, dziś coraz częściej kojarzy się z zanieczyszczeniem i emisją CO2. Ale czy jego historia to już zamknięta księga? Wraz z rozwojem technologii i wzrostem świadomości ekologicznej, pytanie o przyszłość wydobycia węgla staje się coraz bardziej palące.

Jeszcze w latach 90. węgiel był królem energetyki. Zasilał fabryki, ogrzewał domy i dawał setki tysięcy miejsc pracy. Polska była jednym z filarów europejskiego górnictwa — a cała Unia Europejska wydobywała wówczas ponad milion tysięcy ton stałych paliw kopalnych rocznie. Dziś, po ponad trzech dekadach, obraz jest zupełnie inny: kopalnie zamykają się, wykresy pikują w dół, a odnawialne źródła energii stopniowo przejmują pałeczkę.

Czasy świetności węgla powoli mijają. Unia Europejska stawia na zieloną energię, a elektrownie węglowe zamykają się niczym puste puszki po konserwach. Węgiel staje się dinozaurem energetyki, wypierany przez turbiny wiatrowe i panele słoneczne.

Ale czy to oznacza koniec węgla? Niekoniecznie! Węgiel wciąż ma swoich zagorzałych zwolenników, którzy podkreślają jego znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego i miejsc pracy w górnictwie. Polska, będąc jednym z największych producentów węgla w Europie, ma długą historię wydobycia tego surowca, który miał ogromne znaczenie dla gospodarki naszego kraju. Ile węgla wydobywa się w Polsce?

Wydobycie stałych paliw kopalnych w Polsce i w Europie

Wydobycie stałych paliw kopalnych (wszystkie odmiany węgla kamiennego, brunatnego oraz produkty węglowe takie jak: koks, smoła i brykiety węglowe) w Polsce w 2024 roku wyniosło 92,8 mln ton i było o ponad połowę mniejsze niż na początku lat 90.

Dane z lat 1990–2024 pokazują, że wydobycie stałych paliw kopalnych w Unii Europejskiej spadło o około 75%. W 1990 roku z europejskich kopalń wyjeżdżało ponad 1,08 miliarda ton węgla i innych paliw stałych. W 2024 roku to już tylko 275 milionów ton.

To ogromny spadek — symboliczny i praktyczny. Z mapy Europy zniknęły całe zagłębia węglowe, które przez dekady były filarami przemysłu: w Wielkiej Brytanii, Belgii, Hiszpanii czy Francji kopalnie pozamykano niemal całkowicie. Niemcy ograniczyły wydobycie węgla kamiennego do zera, zostawiając jedynie część produkcji węgla brunatnego w elektrowniach odkrywkowych.

Za tymi liczbami kryją się decyzje polityczne i ekonomiczne, ale też po prostu realia rynku. Rosnące koszty wydobycia, rosnące normy środowiskowe, a także konkurencja gazu i odnawialnych źródeł energii sprawiły, że węgiel przestał się opłacać — nie tylko finansowo, lecz także społecznie.

Polska wciąż pozostaje jednym z największych producentów węgla w Europie, ale i tu transformacja jest dobrze widoczna. W 1990 roku wydobycie wszystkich stałych paliw kopalnych w Polsce wynosiło około 229 milionów ton. W 2024 roku — niecałe 93 miliony. To spadek o 59%, czyli wolniejszy niż średnia unijna, ale wciąż bardzo wyraźny.

Europa przyspiesza, Polska zachowuje ostrożność

Kiedy spojrzymy na wykresy produkcji węgla w Polsce i w Unii Europejskiej, różnica jest uderzająca. Unia przyjęła bardziej agreszną politykę ograniczania paliw kopalnych. Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego spadło tam szybciej i bardziej równomiernie. Polska natomiast obniża produkcję w sposób stopniowy, starając się zachować bezpieczeństwo energetyczne i miejsca pracy.

Nie można jednak powiedzieć, że Polska stoi w miejscu. Spadek o niemal 60% w ciągu 35 lat to potężna zmiana. Wystarczy przypomnieć, że na początku lat 90. w kopalniach pracowało ponad 400 tysięcy górników. Dziś – mniej niż jedna czwarta tej liczby.

Trend jest jasny: wydobycie stałych paliw kopalnych będzie spadać dalej. Wiele złóż się wyczerpuje, a inwestycje w nowe odkrywki są coraz rzadsze. Polska deklaruje stopniowe odchodzenie od węgla — choć proces ten rozpisany jest na dekady. Węgiel brunatny pozostanie z nami zapewne najdłużej, przynajmniej do czasu całkowitej przebudowy systemu energetycznego.

Jednocześnie widać, że transformacja wcale nie oznacza katastrofy. Zamiast gwałtownego cięcia — powolne dostosowanie, rozwój nowych technologii i dywersyfikacja źródeł energii. To kierunek, który pozwala pogodzić bezpieczeństwo energetyczne z celami klimatycznymi.